Ενόψει εξετάσεων αναρτώ ένα μικρό οδηγό μελέτης. Καλη δύναμη και καλή επιτυχία!
Συμβουλές για αποδοτική μελέτη
Καλές πρακτικές μελέτης
1. Κάντε χρήση της ανάκλησης. Αφού
διαβάσετε μια ενότητα, κλείστε το βιβλίο σας και ανακαλέσετε τις κεντρικές έννοιες
ή ακόμα και όλο το κείμενο (ανάλογα με το αντικείμενο). Είναι η λεγόμενο
«αυτοεξέταση». Η ανάκληση μπορεί να γίνει και σε στιγμές που δεν είναι
αφιερωμένες στη μελέτη.
2. Ομαδοποιήστε τις έννοιες. Κατά
τη διάρκεια της μελέτης σας προσπαθήστε να κατασκευάσετε «πακέτα» εννοιών ή
διαδικασιών. Σε μερικά μαθήματα τέτοια «πακέτα» χρησιμοποιούνται συχνά, όπως πχ
η λύση μιας 2βάθμιας εξίσωσης. Σε άλλα μαθήματα μπορείτε να ομαδοποιήσετε εσείς
έννοιες και διαδικασίες με το δικό σας τρόπο φτιάχνοντας τα δικά σας «πακέτα».
Οι έννοιες που ομαδοποιούνται καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο στην προσωρινή μνήμη
και αργότερα θα ανακληθούν σαν μία οντόττητα.
3. Οι επαναλήψεις να απέχουν επαρκώς
χρονικά. Αν θέλετε να μάθετε πχ
τον κύκλο του αζώτου δεν είναι τόσο
ωφέλιμο να τον διαβάσετε πέντε φορές σε ένα βράδι. Απλώστε τις
επαναλήψεις σας στο χρόνο. Ιδανικά: αν γράφετε εξετάσεις σε 20 ημέρες, κάντε
μία ανάγνωση/επανάληψη κάθε τέσσερις ημέρες.
4. Εναλλαγές στα είδη των
ασκήσεων/προβλημάτων που λύνετε σε μια συνεδρία μελέτης. Δεν
είναι αποδοτικό να κάθεστε επί 2 ώρες να λύνετε ασκήσεις χρησιμοποιώντας τον
ίδιο τύπο πχ των στάσιμων κυμάτων ή ασκήσεις που λύνονται με παρόμοια
στρατηγική. Μη ξεχνάτε ότι στις εξετάσεις σας, οι ασκήσεις θα είναι από όλη την
ύλη!
Ελέγξτε τον εαυτό σας σε τυχαίες ασκήσεις/ερωτήσεις
από όλο το εύρος της ύλης! Ειδικά τις τελευταίες ημέρες/ώρες πριν την εξέταση
είναι πολύ αποτελεσματικό!
5.
Κάντε
διαλείμματα. Συχνά δυσκολευόμαστε να λύσουμε κάποιο πρόβλημα ή να
κατανοήσουμε κάποια έννοια. Τότε έφτασε η στιγμή για κάποιο μικρό διάλειμμα! Το
καλύτερο είναι να περπατήσετε ή απλώς να κοιτάξετε από το παράθυρο μακριά στον
ορίζοντα (όχι τηλεόραση ή κινητό !). Το μυαλό σας έτσι θα περάσει σε άλλο τρόπο λειτουργίας (mode). Συγκεκριμένα
θα μεταβεί από την κατάσταση εστίασης (focus mode) στην
κατάσταση διάχυσης (diffuse mode). Είναι τότε
πολύ πιθανό να «ξεκλειδώσει» το μυαλό σας!
6. Χρησιμοποιήστε αναλογίες και
διευκρινιστικές ερωτήσεις. Γίνετε εσείς ο δάσκαλος. Όταν παλεύετε να
κατακτήσετε μια δύσκολη έννοια κάντε το εξής: προσπαθήστε να τη διδάξετε σε
έναν φανταστικό ( ή και πραγματικό) συμμαθητή σας χρησιμοποιώντας το λόγο και
τη γραφή. Αυτό θα διευκολύνει την κατανόηση αλλά και θα εδραιώσει τελικά
ισχυρότερες μνήμες.
7. Eat your frogs first.
Ασχοληθείτε με το δυσκολότερο κομμάτι της μελέτης σας στην αρχή της συνεδρίας ή
της ημέρας, όταν είστε ακόμη φρέσκοι. Ξέρω ότι συνήθως αναβάλλουμε τα δύσκολα
για το τέλος αλλά έτσι τα κάνουμε ακόμη δυσκολότερα.
8. Εστιάστε. Την εποχή της
οθόνης, οι έφηβοι (screenagers) έχουν
πολλές αφορμές για να χάσουν την εστίασή τους. Κλείστε όλες τις οθόνες και τα
κινητά σας πριν αρχίστε τη μελέτη σας. Ρυθμίστε ένα χρονόμετρο στα 25 min και εστιάστε
στην εργασία σας για το χρόνο αυτό. Μη σας νοιάζει πόσες σελίδες θα διαβάσε ή
ποσες ασκήσεις θα λύσετε στα 25 min. Όταν χτυπήσει το χρονόμετρο κάντε 5 min διάλειμμα.
Επαναλάβετε για 3 ακόμα φορές τον κύκλο 25-5. Αν τα καταφέρετε, ανταμείψτε τον
εαυτό σας με 25 min
διάλειμμα. Η τεχνική λέγεται Pomodoro και μπορείτε να
βρείτε περισσότερα για αυτήν εδώ: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_Pomodoro
Κακές πρακτικές μελέτης
1.
Παθητικό
διάβασμα. Μην κάθεστε παθητικά ταξιδεύοντας τα μάτια σας πάνω από
τις λέξεις. Χρησιμοποιείστε τις ωφέλιμες
πρακτικές 1 και 6.
2. Πολλές υπογραμμίσεις. Οι
πολλές υπογραμμίσεις είναι άχρηστες! Αν τα υπογραμμίσετε σχεδόν όλα τότε ποια
ακριβώς είναι τα πιο σημαντικά;
3.
Διαβάζετε
λυμένες ασκήσεις και αποκτάτε την ψευδαίσθηση ότι τις κατακτήσατε. Στα
Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Πληροφορική, Αρχαία κά δεν διαβάζουμε τις
λυμένες ασκήσεις. Τις λύνουμε μόνοι μας και κατόπιν συμβουλευόμαστε τη
λύση.
4.
Περιμένετε
να μελετήσετε την τελευταία στιγμή. Είναι σαφώς πιο αποδοτικό
χίλιες ώρες μελέτης να κατανεμηθούν σε 10 μήνες (10 x 100) παρά σε 2
(2 x500). Αν
θέλατε να συμμετέχετε σε ένα αγώνισμα στίβου, θα κάνατε όλη την προπόνησή σας
την τελευταία εβδομάδα; Όπως και οι μυς έτσι κι ο εγκέφαλος μπορεί να
διαχειριστεί μια περιορισμένη ποσότητα εξάσκησης σε συγκεκριμένο χρόνο.
5.
Λύνετε
συνεχώς ασκήσεις που ήδη έχετε κατακτήσει. Μπορεί να
νοιώθετε ωραία αλλά είναι μια ψευδαίσθηση επάρκειας. Τολμήστε να λύσετε όλα τα
είδη των ασκήσεων!
6. Το διάβασμα με φίλους. Θα
έχετε παρατηρήσει -εκτός αν είστε όλοι σας πειθαρχημένοι- ότι όταν μαζεύεστε
για να διαβάσετε ομαδικά συνήθως καταλήγετε σε ….ψιλοκουβέντα.
7. Ξεκινάτε να λύνετε ασκήσεις και
προβλήματα πριν διαβάσετε το σχολικό ή άλλο σχετικό βιβλίο.
8.
Δεν
ρωτάς τις απορίες σου τον καθηγητή σου. Έτσι
συσσωρεύονται ή τις ξανα-ανακαλύπτετε όταν είναι πλέον αργά. Είναι η δουλειά
μας να ξεδιαλύνουμε τις απορίες σας.
9. Πιστεύεις ότι οι συνεχείς περισπασμοί δεν είναι εμπόδιο στην
ουσιαστική κατάκτηση της μάθησης. Κλείστε τα κινητά, την τηλεόραση,
το tablet.
Εφαρμόστε την καλή πρακτική 8.
10. Δεν κοιμάστε αρκετά. Η
κούραση –σωματική και πνευματική- συσσωρεύει τοξίνες που απομακρύνονται στον
ύπνο. Ο εγκέφαλος στη διάρκεια του ύπνου «ξεσκαρτάρει» τις σημαντικές από τις ασήμαντες πληροφορίες. Συχνά η λύση
ενός προβλήματος που μας βασάνισε την προηγούμενη μέρα εμφανίζεται το πρωί της
επόμενης, μετά από έναν καλό ύπνο. Ο ανεπαρκής ύπνος, ειδικά πριν την ημέρα
της εξέτασης, μπορεί να ακυρώσει όλες τις προσπάθειές μας.
Το παραπάνω αποτελεί μέρος του υλικού του μαθήματος: «Learning How to Learn: Powerful mental tools to help you master tough
subjects» University of California, San Diego. Μετάφραση και
τροποποίηση: Γιάννης Χατζηδάκης
